Chúng tôi tới “ngôi làng” đặc biệt ngay dưới chân cầu Long Biên, phường Ngọc Thụy (quận Long Biên, TP Hà Nội) vào một chiều cuối đông. Không khí im ắng, ảm đạm. Vài ba đứa trẻ đang oằn mình xách nước từ giếng khoan về “nhà” của chúng. Thoáng thấy người lạ chúng ré lên, rồi khúc khích chỉ trỏ. Một cụ bà dáng chừng ngoài 70, đang giặt đồ ngay lạch nước ngước lên hỏi: “Cô chú tìm ai? Đi làm hết rồi, chỉ có trẻ con và người già ở nhà thôi”.
Khi tôi ngỏ ý muốn tìm hiểu cuộc sống của những người dân tại “ngôi làng” này thì chỉ nhận được cái lắc đầu e ngại. Dường như họ cố gắng trốn tránh những câu hỏi, những tò mò quanh cuộc sống sông nước tạm bợ này.
 

 Cận cảnh một "nhà thuyền" trong ngôi làng dưới chân cầu Long Biên.
 

Những mái nhà lụp xụp, vách ngăn bằng tấm bạt, mảnh gỗ hay tấm nilon mỏng manh dập dềnh trên sóng nước sông Hồng. Chúng nổi trên mặt nước nhờ những chiếc thùng phuy kết nối lại với nhau. Neo giữ chúng với đất liền là sợi dây thừng nhỏ.

Bước trên chiếc cầu tự tạo từ bờ lên một “nhà thuyền” tôi suýt trượt chân vì chúng bám đầy những rêu, lập lờ xung quanh là rác rưởi vỏ hộp, nilon… Tiếp chúng tôi là bác Trần Viết Thành, 74 tuổi, quê Bắc Ninh. Dáng người gầy gò, đôi mắt khắc khổ, bác trầm ngâm: “Tôi ở đây đã từ năm 2003. “Nhà thuyền” này tôi sống một mình. Công việc chủ yếu là đi lượm ve chai từ 22h đêm tới sáng. Ấy vậy mà cũng bữa đói bữa no cô chú ạ”.
Trong “ngôi nhà” ước chừng 10m2 là tất cả cuộc sống sinh hoạt của cả một gia đình. Chẳng có gì đáng giá ngoài những đồ dùng sinh hoạt thường ngày mà như bác kể chính là những món đồ cũ hỏng người ta vứt đi mình đem về dùng lại.
 

Ông Nguyễn Đăng Được - "Người cướp miếng ăn của Hà bá" chia sẻ với Phóng viên về những khó khăn ở nơi đây.
 

Đi sâu vào trong “làng” là những “nhà thuyền” san sát. Không gian yên tĩnh, bởi ban ngày họ đi làm hết. Họ vào thành phố làm thuê, bốc vác, nhặt ve chai hay bán ngô ngay trên cầu Long Biên. Những đứa trẻ lấm lem bùn đất, thích thú với ánh mắt ngạc nhiên của tôi. Dẫn đường cho chúng tôi tới quán nước cạnh “làng”. Tôi hỏi chúng: “Các cháu học trường nào?”. Ngập ngừng một lát chúng trả lời: “Cháu không biết”. Rồi bỏ mặc chúng tôi ngẩn người ra vì câu trả lời khó hiểu, chúng lại tiếp tục công việc xách nước mà bố mẹ trước khi đi làm dường như đã giao khoán.
Quán nước cạnh đó là của bà Hoa. Gọi là quán, thực chất chỉ có vài ba chai nước ngọt, dăm gói bánh kẹo, mấy nải chuối chín. Bà Hoa sống ở đây đã chừng hơn 20 năm. Ông và hai con đã vào thành phố làm thuê từ sáng. Chắc cũng muộn mới về. Rót nước mời khách, miệng hồ hởi: “Cô chú vào đi du lịch hả? Ở đây khách tham quan cũng nhiều, nhưng chủ yếu là qua đây để đi An Dương. Còn lại vài tốp thanh niên, ở trong nội thành ngột ngạt, cuối tuần ra chụp ảnh, thăm thú đổi gió vậy. Nhờ thế tôi cũng bán được chai nước, phụ thêm vào cuộc sống của gia đình”.
Bà Hoa cho biết: “Những người dân ở đây, đa phần là ở khắp các nơi, không nhà không cửa, ra thành phố làm thuê, dựng tạm những căn “nhà thuyền” để ở. Mùa này còn đỡ, chứ mùa mưa thì khổ lắm, phải kéo lên bờ hết”. Được biết năm ngoái chính quyền thành phố Hà Nội kết hợp phường Ngọc Thụy quận Long Biên đã giải tán hết. Nhưng sang năm nay, các hộ lại tập trung thành một “làng”, cũng có tổ trưởng và chịu sự quản lý của phường Ngọc Thụy, quận Long Biên.
Có những câu chuyện tình vừa rùng rợn vừa ly kỳ nhưng cũng không kém phần buồn thảm xoay quanh chân cây cầu Long Biên. Dưới ngôi làng nổi, chúng tôi gặp ông Nguyễn Đăng Được - người được mệnh danh là "Kẻ cướp miếng ăn của Hà bá". Đã có không ít những vụ tự tử xảy ra tại đây. Theo như người dân xung quanh, đa phần nạn nhân là các chàng trai cô gái tuổi đời rất trẻ. Trong men say ái tình bị ngắt quãng đột ngột, sự chia ly với họ dường như là cú sốc quá lớn. Nhiều người đã chọn cho mình giải pháp mù quáng là gieo mình xuống dòng sông Hồng cuồn cuộn chảy. Những mong giải tỏa được nỗi buồn hay minh chứng cho một tình yêu không được đáp lại.
 

Không có điện, bóng tối chực "nuốt chửng" ngôi làng khi màn đêm dần buông xuống.
 

Ông Được chia sẻ: "Tôi ở đây đã cứu sống hàng chục trường hợp nhảy cầu tự vẫn. Nếu được tôi phát hiện kịp thời thì khả năng sống là bảy đến tám mươi phần trăm. Vì tôi vốn là dân miền sông nước, cũng trôi dạt về đây theo số phận. Nhiều người sau khi được cứu sống có quay lại cảm ơn, song cũng chỉ một hai lần rồi chẳng bao giờ gặp lại". Nói đoạn, bất giác ông Được giương ánh mắt nhìn xa xăm. Dường như trong cái độ tuôi thất thập cổ lai hi, lại sống trong cảnh khó khăn, vất vả, ngày ngày bám trụ những mong sáng thấy bình minh chiều hoàng hôn chìm vào giấc ngủ. Với ông cuộc sống quý giá và đáng trân trọng dù còn nhiều bấp bênh. Ông thở dài cho suy nghĩ nông cạn và đường đột của một số người.