LỜI TÒA SOẠN

Những bài học nhãn tiền về quá trình quản lý đất công sản đã được phơi bày, nhiều cá nhân đã vướng vào lao lý, trả giá bằng sự mất tự do. Bằng nhiều "thủ pháp" các lãnh đạo đơn vị được Nhà nước giao đất "bắt tay" hợp tác với các Công ty tư nhân, biến đất công thành đất tư.

Việc hợp tác được trả bằng quyền lợi sử dụng diện tích tại dự án mới, hoặc trả bằng tiền. Tuy nhiên, việc nhận quyền lợi bằng bất kỳ hình thức nào cũng là vi phạm pháp luật. Trong nhiều năm qua, chưa bao giờ nạn tham nhũng, gây thất thoát lãng phí đất đai nói riêng và tài sản công nói chung được phát hiện, xử lý nhiều như những năm vừa qua. Chính điều này cho thấy công cuộc phòng, chống tham nhũng của Đảng và Nhà nước ta ngày càng quyết liệt và điểm “đúng huyệt” của nạn tham nhũng, dần đưa những vụ việc thâu tóm nhà đất công sản "bắt tay trong bóng tối" ra ánh sáng.

Và một ví dụ điển hình ở Hà Nội đó là khu đất tại số 4 Trần Hưng Đạo (Hoàn Kiếm, Hà Nội) sẽ được Pháp luật Plus (Báo Pháp luật Việt Nam) gửi tới quý bạn đọc trong các bài viết dưới đây.

BÀI 1: Hành trình "hóa phép" từ đất công thành đất tư ở số 4 Trần Hưng Đạo

Chủ tịch UBND TP Hà Nội ông Trần Sỹ Thanh mới đây đã ký ban hành kế hoạch triển khai Nghị quyết của HĐND TP thực hiện các quy định của pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản công là nhà, đất thuộc sở hữu Nhà nước của thành phố.

Theo Kế hoạch, thành phố yêu cầu rà soát, thống kê tài sản công là nhà, đất thuộc sở hữu nhà nước của thành phố làm cơ sở tổ chức thực hiện quản lý, sử dụng và khai thác hiệu quả theo đúng quy định pháp luật hiện hành.

Một trong những khu đất công đến nay đã "về tay" công ty tư nhân đã được phapluatplus.vn đề cập trước đó là khu đất tại địa chỉ số 4 Trần Hưng Đạo, quận Hoàn Kiếm, TP Hà Nội. Theo đó, hơn 281m2 đất, 1.124m2 nhà đất công tại địa chỉ số 4 Trần Hưng Đạo đã được mang đi hoán đổi từ Công ty Nhà nước và đến nay đã về tay tư nhân.

Dự án được treo một số biển quảng cáo của Công ty Cổ phần Đầu tư Phát triển Bất động sản TNR Holdings Việt Nam. Ảnh Hải Lê.

Theo đó, Thanh tra TP Hà Nội đã ban hành kết luận thanh tra toàn diện hoạt động sản xuất kinh doanh của Công ty CP Cơ điện Công trình (sau đây viết tắt là MES) giai đoạn từ năm 2018 đến nay. Đáng chú ý đó là việc khu đất trụ sở của Công ty CP Cơ điện Công trình (MES) tại số 4 Trần Hưng Đạo đã được hoán đổi cho Công ty CP Sông Hồng.

Công ty CP Cơ điện Công trình tiền thân là Công ty TNHH MTV Cơ điện công trình (doanh nghiệp Nhà nước). Mã chứng khoán MES (sàn Upcom)

Được biết, MES được UBND TP Hà Nội cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đối với diện tích 281m2 tại số 4 phố Trần Hưng Đạo phường Phan Chu Trinh, quận Hoàn Kiếm, TP Hà Nội để làm trụ sở làm việc của Công ty. Thời hạn thuê đất 30 năm (Từ ngày 21/8/2000 đến ngày 21/8/2030).

Năm 2010, UBND TP Hà Nội đã có quyết định phê duyệt phương án sắp xếp lại, xử lý cơ sở nhà đất thuộc sở hữu nhà nước của MES trong đó có nội dung; Công ty TNHH MTV Cơ điện Công trình được tiếp tục quản lý, sử dụng phục vụ sản xuất kinh doanh đối với địa điểm số 4 Trần Hưng Đạo (281m2 đất, 1.124m2 nhà).

Đến năm 2011, UBND TP Hà Nội tiếp tục giao cơ sở nhà đất số 4 Trần Hưng Đạo cho MES quản lý, sử dụng làm trụ sở làm việc và thực hiện dự án đầu tư theo quy hoạch được UBND TP chấp thuận về nguyên tắc chủ trương lập dự án.

Xin quay lại lịch sử một chút để bạn đọc dễ hình dung. Năm 2002, UBND TP Hà Nội đã ban hành văn bản đồng ý về nguyên tắc với đề nghị của Công ty CP Sông Hồng (được thành lập từ việc CP một bộ phận tại số 4 Trần Hưng Đạo của MES do ông Nguyễn Quốc Đảm làm Chủ tịch HĐQT) về việc lập Dự án đầu tư xây dựng tòa nhà cao tầng đa chức năng tại số 4 Trần Hưng Đạo.

Đến tháng 12/2005, Công ty CP Sông Hồng và MES có Hợp đồng hợp tác đầu tư với nhiều thỏa thuận.

Ngay sau đó năm 2006, UBND TP Hà Nội đã có văn bản thông báo ý kiến của Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội đồng ý về mặt nguyên tắc cho Công ty CP Sông Hồng lập dự án đầu tư xây dựng toà nhà đa năng tại số 4 Trần Hưng Đạo.

Tuy nhiên, việc chủ đầu tư dự án hợp tác với một đơn vị để thực hiện đầu tư xây dựng phải tuân thủ các quy định hiện hành của pháp luật. Mặc dù vậy nhưng đến năm 2015 toàn bộ diện tích tại số 4 Trần Hưng Đạo lại tiếp tục được trao đổi với Công ty CP Sông Hồng.

Cụ thể: năm 2015 Công ty TNHHMTV Cơ điện Công trình (bên A) và Công ty CP Sông Hồng (bên B) đã ký biên bản thoả thuận và Hợp đồng trao đổi tài sản.

Theo đó, tài sản thuộc sở hữu của bên A - là bất động sản tại địa chỉ số 4 Trần Hưng Đạo, diện tích đất là 281m2. Chủ sở hữu là UBND TP Hà Nội, diện tích nhà 1.121m2.

Tài sản trao đổi thuộc sở hữu bên B - là toàn bộ sàn văn phòng tầng 8, tòa tháo A, tòa nhà Sky Tower số 88 Láng Hạ; diện tích đã hoàn thiện theo biên ban đo đạc xác định diện tích giữa Ngân hàng TMCP Hàng Hải Việt Nam và Công ty TNHH Hanotex ký ngày 14/9/2009 là 1.029,32m2. 

Hai bên cam kết sẽ chuyển đổi cho nhau theo đúng diện tích, đúng hiện trạng, đúng thời gian và đầy đủ hồ sơ pháp lý có liên quan đến nhà và đất.

Công ty Cơ điện Công trình (MESC) đang có văn phòng làm việc tại tầng 8 của tòa nhà số 88 Láng Hạ. Ảnh Hải Lê

Tháng 6/2015, UBND TP Hà Nội chấp thuận đề nghị của Sở Tài chính tại công văn số 2241/STC-TCDN cho phép MES hoán đổi nhà văn phòng Công ty với diện tích là 1.124m2 trên diện tích 281m2 đất thuê trả tiền hàng năm tại số 4 phố Trần Hưng Đạo cho Công ty CP Sông Hồng với giá trị hoán đổi là 42,688 tỷ đồng. 

Đến nay, MES và Công ty CP Sông Hồng đã tiến hành bàn giao địa điểm trụ sở hoán đổi và đưa vào sử dụng. Đến nay, việc hoán đổi chưa thực hiện dứt điểm. Do tại Giấy chứng nhận số CP 888925 ngày 15/1/2019 của Công ty CP Sông Hồng đối với diện tích tháp A, tòa nhà Sky City Tower, 88 Láng Hạ có sai khác về diện tích, số tầng; khác với thông tin trên hồ sở thỏa thuận hoán đổi (trên hồ sơ hoán đổi là tầng 8, diện tích 1.029m2, trên Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và Quyền sở hữu nhà là tầng 9, diện tích 984,6m2). Hiện MES chưa nhận được Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đối với diện tích văn phòng tại Tòa nhà Sky Tower 88 Láng Hạ.

Hiện trạng bên ngoài cổng dự án số 4 Trần Hưng Đạo vẫn "cửa đóng then cài". Ảnh Hải Lê

Qua thanh tra, Thanh tra TP nhận thấy việc Công ty TNHH MTV Cơ điện công trình, Sở Tài chính và liên ngành đề xuất UBND TP cho phép MES hoán đổi tài sản là diện tích 281m2 đất, 1.124m2 nhà tại số 4 Trần Hưng Đạo do MES quản lý và toàn bộ quyền lợi Công ty được hưởng từ Hợp đồng hợp tác đầu tư, lấy diện tích 1.029m2 sàn xây dựng tại tầng 8, tòa nhà Sky Tower, số 88 Láng Hạ của Công ty CP Sông Hồng quản lý, để Công ty CP Sông Hồng thực hiện Dự án Tòa nhà Đa chức năng là không có trong quy định pháp luật.

Theo ghi nhận của Phóng viên Phapluatplus.vn đến nay khu đất số 4 Trần Hưng Đạo không có dấu hiệu triển khai. Bên ngoài khu đất các banner quảng cáo có thể hiện dòng thông tin Công ty Cổ phần Đầu tư Phát triển Bất động sản TNR Holdings Việt Nam. Tuy nhiên các banner quảng cáo này phần lớn đã bị rách, nát do tác động của thời gian, thời tiết. Xung quanh dự án người dân đang tận dụng làm nơi kinh doanh nhỏ lẻ, bãi trông giữ xe.

Chưa rõ việc bắt tay giữa TNR Holdings Việt Nam và Công ty CP Cơ điện Công trình, cùng với Công ty CP Sông Hồng ra sao. Nhưng việc chủ đầu tư quảng cáo dự án, chậm trễ đưa dự án vào triển khai, thi công khiến khu đất trở nên nhếch nhác, mất mỹ quan đô thị.

Được biết, năm 2019, Kiểm toán Nhà nước Khu vực I cũng đã có thông báo và kiến nghị UBND TP Hà Nội kiểm tra, rà soát việc hoán đổi diện tích sử dụng 1.124m2 trên diện tích 281m2 đất thuê trả tiền hàng năm tại số 4 Trần Hưng Đạo để lấy diện tích 1.029m2 sàn xây dựng tại tầng 8, Toà nhà Sky Tower số 88 Láng Hạ do Công ty CP Sông Hồng quản lý về diện tích, vị trí tầng và theo quy định về quản lý tài sản đối với doanh nghiệp Nhà nước.

Việc "hợp tác" giữa MES và Công ty CP Sông Hồng đã bị cơ quan chức năng TP Hà Nội chỉ ra có vi phạm sẽ được Pháp luật Plus tiếp tục thông tin tại bài viết tiếp theo.

Thu hồi theo Luật đất đai

Cũng liên quan đến người anh em "Công ty CP Đầu tư Phát triển Bất động sản TNR Holdings Việt Nam" có tấm biển dự án tại số 4 Trần Hưng Đạo (Hoàn Kiếm, Hà Nội) thì tại TP Hồ Chí Minh, chính quyền địa phương đã buộc thu hồi hơn 6.274,5m2 đất tại số 33 Nguyễn Du và và số 34-36-42 Chu Mạnh Trinh (phường Bến Nghé, quận 1, TP Hồ Chí Minh) từ tay Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ và Xây dựng Việt Hân Sài Gòn (Công ty Việt Hân Sài Gòn). Đáng chú ý, khu đất này có nguồn gốc từ đất công.

Cụ thể, UBND TP Hồ Chí Minh quyết định thu hồi 6.274,5m2 đất thuộc thửa số 6, tờ bản đồ số 17, bộ địa chính phường Bến Nghé, quận 1 do Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ và Xây dựng Việt Hân Sài Gòn (Công ty Việt Hân Sài Gòn) nhận chuyển nhượng từ Tổng công ty Lương thực miền Nam-Công ty TNHH một thành viên (Vinafood 2), nay là Tổng công ty Lương thực miền Nam - Công ty cổ phần). Việc thu hồi được thực hiện theo quy định của Luật Đất đai.

Lý do thu hồi được thực hiện theo điểm d, khoản 1, luật Đất đai.

Trước đó, ngày 2/12/2020, Thanh tra Chính phủ đã có kết luận số 2099/BC-TTCP gửi Thủ tướng để báo cáo kết quả kiểm tra thông tin báo chí phản ánh về sai phạm tại dự án bất động sản số 33 Nguyễn Du và số 34-36-42 Chu Mạnh Trinh và việc khiếu nại của các hộ dân liên quan đến dự án.

Thanh tra Chính phủ cho rằng Vinafood 2 hợp tác với Công ty TNHH quảng cáo - xây dựng - địa ốc Việt Hân (Công ty Việt Hân) để thực hiện chuyển hóa tài sản Nhà nước sang tư nhân, gây thất thoát tài sản lớn của Nhà nước là làm trái quy định của Luật Quản lý, sử dụng vốn nhà nước năm 2014.

Thu hồi khu “đất vàng” trung tâm của Công ty Việt Hân Sài Gòn. (Ảnh Tạp chí Thương trường)

Năm 2010, sau khi được TP Hồ Chí Minh giao dự án bất động sản tại số 33 Nguyễn Du và số 34-36-42 Chu Mạnh Trinh với diện tích hơn 6.200m2 theo dạng nộp tiền sử dụng đất một lần, Vinafood 2 lập tức liên kết, góp vốn với Công ty Việt Hân thành lập Công ty Việt Hân Sài Gòn để thực hiện dự án xây dựng khách sạn, văn phòng, trung tâm thương mại.

Ngoài ra, Thanh tra Chính phủ cũng phát hiện Vinafood 2 và Công ty Việt Hân Sài Gòn lợi dụng giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất tại 4 lô đất trên để thế chấp ngân hàng vay nhiều nghìn tỷ đồng trái luật.

Thanh tra Chính phủ cho rằng việc Vinafood 2 hợp tác với Công ty Việt Hân để thực hiện chuyển hóa tài sản Nhà nước sang tư nhân, gây thất thoát tài sản lớn của Nhà nước là làm trái quy định của Luật Quản lý, sử dụng vốn nhà nước năm 2014.

Yêu cầu thu hồi cơ sở nhà đất 30.927,7m2 tại 152 Trần Phú

Liên quan đến việc "tư nhân hóa" nhà đất công sản thuộc sở hữu Nhà nước, mới đây, TTCP đã ban hành Thông báo kết luận thanh tra việc chấp hành pháp luật trong quản lý, sử dụng vốn và tài sản, thoái vốn và tái cơ cấu tại Tổng Công ty Thuốc lá Việt Nam.

Qua thanh tra, TTCP đã chỉ rõ trong đầu tư xây dựng, Tổng Công ty Thuốc lá Việt Nam đã sai phạm trong việc thực hiện góp vốn dự án tại 152 Trần Phú, TP. Hồ Chí Minh. Cụ thể, không thực hiện đánh giá lại tài sản là không đúng quy định về quản lý tài sản doanh nghiệp Nhà nước; làm trái chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, vi phạm pháp luật về chuyển nhượng tài sản doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ khi chuyển nhượng 30.927,7m2 tại 152 Trần Phú không xin phép Thủ tướng Chính phủ; không thực hiện đấu giá quyền sử dụng đất, có nguy cơ thất thoát tiền của Nhà nước, của doanh nghiệp.

Cùng với đó, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp chủ trì cùng các bộ, ngành liên quan thu hồi cơ sở nhà đất 30.927,7m2 tại 152 Trần Phú, thành phố Hồ Chí Minh; xử lý các phát sinh trong quá trình thu hồi cơ sở nhà đất này. Trong quá trình thực hiện, nếu phát hiện dấu hiệu tội phạm hoặc đến ngày 31/12/2023 chưa thực hiện được việc thu hồi thì chuyển cơ quan điều tra, Bộ Công an, để điều tra, xử lý theo quy định của pháp luật.