Trao đổi về việc miễn giấy phép xây dựng đối với một số công trình, ĐBQH Nguyễn Thị Việt Nga (Đoàn TP Hải Phòng) cho biết, so với Luật Xây dựng hiện hành thì dự thảo Luật quy định miễn giấy phép xây dựng đối với một số loại công trình theo hướng giảm tiền kiểm và tăng hậu kiểm trong việc quản lý các công trình xây dựng.

Đây là nội dung phù hợp với mục tiêu cải cách, cắt giảm thủ tục hành chính, giảm thời gian và chi phí thực hiện các thủ tục hành chính cho người dân và doanh nghiệp.

Tuy nhiên, thực tiễn nhiều năm qua cho thấy tình trạng xây dựng không phép, sai phép, lấn chiếm vỉa hè, đất công, xây dựng vượt tầng, thay đổi công năng còn diễn ra ở rất nhiều nơi; nhiều công trình không được phát hiện từ sớm và chỉ khi công trình đã xây gần xong hoặc hoàn thiện thì mới bị phát hiện, xử lý và khâu xử lý lúc này thì rất phức tạp.

Trước thực trạng như vậy, cùng với bối cảnh thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, đội ngũ cán bộ chuyên môn về xây dựng ở cấp xã hiện nay rất mỏng và phần lớn là kiêm nhiệm, không có đủ lực lượng để thực hiện giám sát, phát hiện kịp thời vi phạm và ở một số địa phương còn thiếu cán bộ có chuyên môn sâu về xây dựng, điều này dẫn tới những khó khăn trong việc thực hiện kiểm tra, giám sát các công trình xây dựng trên thực tế.

Quang cảnh phiên thảo luận tại hội trường về dự án Luật Xây dựng (sửa đổi). (Ảnh trong bài: quochoi.vn)

Vì vậy, song song với việc cắt giảm khâu tiền kiểm miễn giấy phép xây dựng đối với một số công trình xây dựng, ĐB đề nghị cần bổ sung có cơ chế để tăng cường hậu kiểm, phát hiện và xử lý các sai phạm về xây dựng kịp thời, quy định rõ trách nhiệm của UBND cấp xã, phường trong việc kiểm tra, phát hiện và xử lý vi phạm các quy định xây dựng ngay từ giai đoạn đầu.

ĐBQH Trần Hoàng Ngân (Đoàn TP Hồ Chí Minh) chia sẻ, có người đã nói với ông rằng người dân không thấy vui khi bỏ giấy phép. Vì người dân sợ nhất khâu hoàn công để xin cấp quyền sở hữu và lúc đó sẽ “đụng” đến Luật Đất đai.

Theo đó, nếu như không được cấp quyền sở hữu thì việc xây dựng do không được cấp phép là cứ xây dựng rồi sẽ dẫn đến sự lãng phí. Cho nên, ĐB đề nghị chỉ nên bỏ giấy phép đối với việc sửa chữa mà không làm ảnh hưởng đến kết cấu của dự án trước đây.

Giải trình vấn đề các ĐBQH quan tâm về cấp giấy phép quản lý trật tự xây dựng, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh cho biết, việc cấp giấy phép của các cơ quan nhà nước, các nhà doanh nghiệp, người dân từ xưa đến nay đều phải cấp giấy phép.

Nhưng từng khâu như quy hoạch chi tiết; quy mô, mục tiêu đầu tư, kiến trúc kết cấu, bảo đảm an toàn phòng cháy, phòng chống, lập dự án, nghiên cứu tiền khả thi; thiết kế kỹ thuật, bản vẽ thi công hay trước khi xây dựng thì người dân, doanh nghiệp đều phải xin giấy phép thì hết sức vô lý.

Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh giải trình.

Dự thảo Luật thay đổi theo hướng là chỉ một trong những bước đó mà được thẩm định (ví dụ như thẩm định quy hoạch, thẩm định dự án) thì một số loại dự án sẽ không phải cấp giấy phép.

Vừa qua, Bộ Xây dựng đã hướng dẫn cho các địa phương về trình tự, thủ tục trên cơ sở Nghị quyết 66.1 và 66.2 và Nghị định 145 của Chính phủ.

Còn đối với những dự án và công trình đặc biệt, cần phải đơn giản hóa thủ tục giấy phép cho người dân. Người dân vẫn phải thuê tư vấn thiết kế nhưng không phải xin cấp phép ở phường, xã và trong cam kết, người dân phải thực hiện theo quy định về các công trình không phải cấp giấy phép song vẫn phải thực hiện chức năng bảo đảm an toàn về kết cấu, về kiến trúc, về phòng cháy, chữa cháy, về điện, nước…

Như vậy, thủ tục không cầu kỳ như cấp giấy phép và thời gian sẽ rút từ 30 ngày xuống còn 7 - 10 ngày. “Đây là những quy định chúng tôi đã hướng dẫn, mong các ĐB và Nhân dân ủng hộ”, Bộ trưởng Trần Hồng Minh bày tỏ.