PGS.TS. Trần Kim Chung, nguyên Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương

PGS.TS. Trần Kim Chung, nguyên Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương cho rằng 1 trong 3 vấn đề trọng tâm cần tháo gỡ để phát triển thị trường bất động sản là minh bạch thông tin.

Ông nhận định: Hiện nay, thông tin đăng ký đất đai nhà ở và thị trường bất động sản hiện có các nguồn như sau:

Một là, các thông tin theo quý, năm của Bộ Xây dựng về nhà ở và thị trường bất động sản hiện là kênh thông tin chính thức, thường xuyên nhất hiện nay cập nhật các số liệu báo cáo, đánh giá về thị trường bất động sản.

Hai là, thông tin về giá bất động sản và chỉ số giá thị trường bất động sản cũng được triển khai theo Quyết định số 580/QĐ-TCTK ngày 26 tháng 7 năm 2018 của Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê.

Ba là, thông tin đất đai, các báo cáo chính thống hiện vẫn chưa thành các thông tin phổ cập. Các thông tin đất đai, thị trường bất động sản vẫn là thông tin cấp theo yêu cầu. Các văn bản mang tính cập nhật và chính thức, công khai đang được hoàn thiện chờ ban hành.

Bốn là, các báo cáo thị trường của một số công ty tư vấn bất động sản.

PSG Trần Kim Chung đánh giá những nguồn thông tin này không thống nhất, khó tập trung, người dân khi muốn tìm kiếm thông tin rất khó khăn.

Ông cho rằng thể chế trong lĩnh vực này chậm được hoàn thiện, đặc biệt là một số quy định thiếu đồng bộ, chưa phù hợp với yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, thúc đẩy tính minh bạch, an toàn của các giao dịch.

Mô hình cơ quan đăng ký quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất cũng chưa phù hợp, còn lúng túng trong quá trình tiếp nhận, giải quyết hồ sơ của người dân, doanh nghiệp.

Từ thực tế của việc trong 3 tháng Việt Nam đã hoàn thành việc cấp căn cước công dân cho toàn bộ công dân từ đủ 18 tuổi, ông đặt câu hỏi: Tại sao chúng ta không cấp "căn cước" cho từng thửa đất?

Nếu làm được điều này, mỗi thửa đất sẽ có một "ô dữ liệu" cập nhật mọi thông tin liên quan, và rất dễ dàng khi có người cần tìm kiếm thông tin. Khi thông tin minh bạch, công khai, những nhiễu loạn thị trường sẽ được hạn chế.

Cũng trong phần phát biểu của mình, PSG Trần Kim Chung nhận định trong câu chuyện chuyển dịch đất đai, vấn đề điều tiết giá trị gia tăng của giá trị quyền sử dụng đất hiện rất không rõ ràng. Các bên liên quan: Nhà nước, chủ bị thu hồi, chủ được giao đất luôn không thỏa mãn với với các phương án đền bù, giải tỏa, thu hồi, giao đất, nộp tiền sử dụng đất. Dẫn đến tình trạng khiếu kiện tranh chấp chủ yếu tập trung ở khâu này. Nguyên nhân là do không xác định rõ ai là chủ thể, hoặc chủ thể đến đâu trong quá trình gia tăng giá trị quyền sử dụng đất. Trên thực tế, việc xác lập phần giá trị gia tăng giá trị quyền sử dụng đất đai, nếu không có cơ chế tường minh, cũng rất khó có thể xác định được.

Để giải quyết vấn đề này, ông cho rằng cần kiện toàn hệ thống thông tin đất đai. Cần cập nhật thường xuyên giá quyền sử dụng đất. Đảm bảo việc thông tin đất đai, trong đó có thông tin về giá quyền sử dụng đất phản ánh đúng giá trị thật trên thị trường, ở mọi thời điểm quan sát; Ccông khai, minh bạch toàn bộ hệ thống quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất. Đảm bảo loại trừ các yếu tố đầu cơ, thổi giá đối với các địa bàn thông qua việc lên các phương án thu hồi, bồi thường, đền bù, giải tỏa, tái định cư; Đấu thầu, đấu giá quyền sử dụng đất theo quy hoạch, tạo vốn phát triển cơ sở hạ tầng cũng như phát triển địa phương.

Cũng theo PGS.TS. Trần Kim Chung sự tăng giảm, nóng sốt của thị trường diễn ra thường xuyên nhưng chúng ta vẫn chưa có chỉ số tính toán về nhà đất, thị trường bất động sản.

Trên thực tế, Việt Nam chưa có các chỉ số giá đất đai, nhà ở, bất động sản cũng như chỉ số thị trường đất đai, nhà ở, bất động sản được công bố chính thức bởi Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Xây dựng hay Tổng cục Thống kê.

Theo ông, cần đưa vào các luật nội dung tính toán các chỉ số giá đất, giá nhà, giá bất động sản; chỉ số thị trường đất đai, thị trường nhà ở và thị trường bất động sản.

Đồng thời giao cơ quan quản lý đất đai, nhà ở và thị trường bất động sản công bố chỉ số giá, chỉ số thị trường đất đai, nhà ở, bất động sản hàng tháng, hàng quý, 6 tháng và hàng năm; Đưa chỉ số đất đai, nhà ở và bất động sản vào tiêu chí thống kê của hệ thống thống kê quốc gia.

Một trong những giải pháp ông cho rằng rát quan trọng là sửa đổi Luật Kinh doanh bất động sản theo hướng các doanh nghiệp kinh doanh bất động sản, nếu giao dịch các sản phẩm được nhà nước giao đất, phải qua sàn giao dịch bất động sản (theo Luật Kinh doanh bất động sản 2007); tăng cường vai trò của các hiệp hội nghề nghiệp đất đai, nhà ở và bất động sản trong tuyên truyền, vận động các bên hữu quan trong việc thúc đẩy việc tính toán các chỉ số thị trường đất đai, nhà ở, bất động sản.

Cũng trong phần phát biểu của mình, PGS.TS. Trần Kim Chung kiến nghị Quốc hội: Ban hành các Luật Đất đai, Luật Nhà ở và Luật Kinh doanh bất động sản mới, đáp ứng được yêu cầu của sự phát triển kinh tế xã hội đất nước trong giai đoạn đến năm 2030 và tầm nhìn 2045.

Kiến nghị Chính phủ: Chỉ đạo các bộ ngành, nghiên cứu, trình Quốc hội các văn bản Luật Đất đai, Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản với chất lượng đáp ứng được yêu cầu của giai đoạn mới.

Với Bộ Tài nguyên và Môi trường, ông đề nghị cơ quan này cần đứng vai trò chủ trì, phối hợp với các cơ quan hữu quan nghiên cứu trình Chính phủ để trình Quốc hội Luật Đất đai mới đáp ứng được yêu cầu của giai đoạn mới; Bộ Xây dựng cần Nghiên cứu trình Chính phủ để trình Quốc hội ban hành Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản đáp ứng được yêu cầu của giai đoạn phát triển mới.....

Để góp phần thiết thực vào việc sửa đổi luật và tạo thuận lợi, hiệu quả trong việc tham gia thị trường bất động sản của các tổ chức, đơn vị, trước đó Hiệp hội Bất động sản Việt Nam đã tổ chức Hội nghị Góp ý sửa đổi Luật Đất đai - Luật Nhà ở - Luật Kinh doanh bất động sản, để phát triển nhà ở và thị trường bất động sản lần thứ nhất diễn ra ngày 28/3.

Hội nghị đã thông qua 15 báo cáo, kiến nghị chuyên sâu, có giá trị lý luận và thực tiễn cao đối với công tác hoàn thiện thể chế, pháp luật cho thị trường bất động sản.

Tiếp nối thành công của Hội Nghị lần thứ nhất, chiều nay, ngày 28/4 tại Hà Nội, Hiệp hội Bất động sản Việt Nam tiếp tục tổ chức Hội nghị Góp ý sửa đổi Luật Nhà ở - Luật Kin h doanh bất động sản, để phát triển nhà ở và thị trường bất động sản lần thứ hai.

Hội nghị có sự góp mặt của lãnh đạo VNREA, lãnh đạo Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Xây dựng, các Đại biểu Quốc hội, các chuyên gia, nhà khoa học hàng đầu trong các lĩnh vực bất động sản, tài chính, pháp lý... cùng đại diện các doanh nghiệp thành viên.