1. Hải quan Việt Nam phối hợp với Tổ chức Hải quan Thế giới (WCO) đăng cai tổ chức thành công Hội nghị và Triển lãm Công nghệ năm 2023 với hơn 1000 đại biểu đến từ 95 quốc gia.

Tổng cục Hải quan họp báo về tổ chức Hội nghị và Triển lãm Công nghệ năm 2023 của WCO

Việc đăng cai tổ chức Hội nghị và Triển lãm Công nghệ năm 2023 của WCO một lần nữa khẳng định sự chủ động, quyết tâm của Hải quan Việt Nam trong việc thúc đẩy phát triển hải quan số, hải quan thông minh; góp phần thể hiện Việt Nam là thành viên tích cực, có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế; phù hợp với chính sách đối ngoại, đa dạng hóa, đa phương hóa của Đảng và Nhà nước của Việt Nam.

2. Công tác đấu tranh, phòng, chống ma túy của ngành Hải quan đã đạt kết quả ấn tượng, bắt giữ được gần 2,8 tấn ma tuý các loại và 277 đối tượng.

Trong năm 2023, tình hình tội phạm ma túy, hoạt động mua bán, vận chuyển trái phép các chất ma túy qua biên giới vẫn diễn ra hết sức phức tạp, có chiều hướng gia tăng. Các đối tượng thường xuyên thay đổi phương thức vận chuyển, không theo quy luật với thủ đoạn ngày càng tinh vi (thông qua thủ đoạn cất giấu, ngụy trang ma tuý thành hàng hóa, hành lý thông thường), liều lĩnh và manh động (mang theo người). Đối với tuyến đường bộ tập trung chủ yếu tại các các cửa khẩu biên giới giáp với Lào, các cửa khẩu tuyến biên giới giáp với Campuchia và các cửa khẩu tuyến biên giới giáp với Trung Quốc.

Dưới sự chỉ đạo sâu sát, kịp thời của Lãnh đạo các cấp, cùng với sự nỗ lực của cán bộ, công chức hải quan, trong năm 2023 toàn ngành Hải quan (tính từ ngày 16/12/2022 đến 15/12/2023) đã chủ trì, phối hợp với các lực lượng Công an, Bộ đội Biên phòng phát hiện, bắt giữ: 263 vụ/303 đối tượng, trong đó cơ quan Hải quan chủ trì 121 vụ. Tang vật thu được trên 2,8 tấn ma túy các loại gồm: 3,1 kg thuốc phiện, 108,7 kg cần sa, 112,8 kg heroin, 330,9 kg cocain, 1.547 kg ketamin và 14552 viên ketamin (dạng viên), 703 kg ma tuý tổng hợp, 4224 viên ma tuy tổng hợp (dạng viên), 10,1 kg ma tuý khác; 1155 viên ma tuý khác (dạng viên), 96,36 gram cỏ mỹ và 300 túi nước vui.

3. Kết quả nổi bật trong việc phối hợp bắt giữ 1.715 vụ vi phạm trong Chiến dịch Con rồng Mekong lần thứ V do Hải quan Việt Nam và Hải quan Trung Quốc đồng sáng kiến.

Hội nghị Tổng kết Kết quả triển khai Chiến dịch Con rồng Mekong giai đoạn 5. (Ảnh: BTC/Vietnam+)

Chiến dịch Con rồng Mê Kông giai đoạn 5 là chương trình hành động chung giữa các cơ quan Hải quan và các cơ quan thực thi pháp luật khác của khu vực Châu Á - Thái Bình Dương về chống buôn bán bất hợp pháp ma tuý, động vật, thực vật hoang dã và các sản phẩm từ động, thực vật hoang dã thuộc danh mục CITES trên các tuyến đường vận chuyển do Hải quan Việt Nam, Hải quan Trung Quốc đồng sáng kiến, khởi động từ năm 2018 với sự hỗ trợ kỹ thuật của Cơ quan phòng chống ma túy Liên hợp quốc (UNODC), Văn phòng liên lạc tình báo khu vực châu Á Thái Bình Dương (RILO AP).

Chiến dịch Con Rồng Mê Kông V được triển khai từ ngày 15/4/2023 đến ngày 16/11/2023 với sự tham gia của 25 cơ quan Hải quan, các cơ quan thực thi pháp luật và tổ chức quốc tế. Tổng số vụ bắt giữ được các nước thành viên báo cáo trong giai đoạn V là 1.715 vụ, tăng 111% so với Chiến dịch giai đoạn IV. Hải quan Việt Nam đã nghiêm túc triển khai Chiến dịch, đảm bảo vai trò của nước sáng kiến và điều hành chiến dịch.

4. Tích cực, chủ động triển khai Kế hoạch chuyển đổi số hải quan đến năm 2025, nổi bật là xây dựng Hệ thống Công nghệ thông tin thực hiện Hải quan số đáp ứng yêu cầu nghiệp vụ trong thông quan.

Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Lưu Mạnh Tưởng kiểm tra quy trình khai báo trên nền tảng cửa khẩu số tại cửa khẩu Tân Thanh. Ảnh: Bùi Hồng.

Năm 2023, Tổng cục Hải quan đã không ngừng đẩy mạnh cải cách hiện đại hóa, với mục tiêu vừa tạo thuận lợi thương mại vừa đảm bảo nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về hải quan, trong đó, việc ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số được coi là động lực mang tính quyết định, là chìa khóa dẫn đến thành công của cải cách hiện đại hóa ngành Hải quan trong thời gian vừa qua.

Nhằm cụ thể hóa mục tiêu tổng quát đến năm 2030 tại Chiến lược phát triển Hải quan đến năm 2030: “Xây dựng Hải quan Việt Nam chính quy, hiện đại, ngang tầm Hải quan các nước phát triển trên thế giới, dẫn đầu trong thực hiện Chính phủ số, với mô hình Hải quan số, Hải quan thông minh”; các chính sách, chủ trương của Đảng, Chính phủ và Lãnh đạo các cấp về đẩy mạnh số hóa, chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ của Cách mạng Công nghiệp 4.0, Tổng cục Hải quan đã chủ động xây dựng và ban hành Kế hoạch chuyển đổi số của ngành Hải quan đến năm 2025, định hướng đến năm 2030, trong đó, đề ra mục tiêu phấn đấu đến năm 2025 hoàn thành Hải quan số; đến năm 2030 hoàn thành Hải quan thông minh.

Một trong những giải pháp chuyển đổi số quan trọng nhất mà ngành Hải quan đang tập trung triển khai hiện nay là chuyển đổi số trong lĩnh vực nghiệp vụ hải quan với nội dung cốt lõi là thực hiện tái thiết kế tổng thể quy trình nghiệp vụ hải quan và xây dựng hệ thống công nghệ thông tin thực hiện Hải quan số.

5. Năm thứ 7 liên tiếp, Tổng cục Hải quan giữ vững thành tích đứng đầu về cải cách hành chính khối các đơn vị Tổng cục và tương đương thuộc Bộ Tài chính; thực hiện 10 chỉ tiêu cải cách hành chính, đơn giản hóa thủ tục hải quan, tạo thuận lợi thương mại năm 2023.

Trong những năm qua, Tổng cục Hải quan đã được Chính phủ, các Bộ, Ngành và cộng đồng doanh nghiệp đánh giá là một trong những cơ quan đi đầu trong cải cách, hiện đại hóa. Năm 2023 là năm thứ bảy liên tiếp Tổng cục Hải quan được Bộ Tài chính xếp hạng đứng đầu trong số các đơn vị khối Tổng cục và tương đương thuộc Bộ về Chỉ số cải cách hành chính (CCHC) (theo Quyết định số 2664/QĐ-BTC ngày 1/12/2023 của Bộ trưởng Bộ Tài chính). Kết quả đạt được cho thấy quyết tâm của ngành Hải quan trong nỗ lực cải cách hành chính nhằm tạo môi trường kinh doanh thuận lợi, thông thoáng, minh bạch, giảm chi phí và tạo điều kiện tối đa cho người dân và doanh nghiệp.

6. Thúc đẩy hợp tác và hội nhập quốc tế trong lĩnh vực hải quan mang lại nhiều kết quả rõ nét, thực chất, góp phần khẳng định được vai trò và vị thế của Hải quan Việt Nam trên các diễn đàn quốc tế.

Dưới sự chỉ đạo của Lãnh đạo các cấp, gắn liền với việc thực hiện các mục tiêu của ngành hải quan trong năm 2023, cụ thể là mục tiêu chuyển đổi số hướng tới hải quan số, hải quan thông minh, công tác hợp tác và hội nhập quốc tế ngành Hải quan năm 2023 đã đạt được những chuyển biến sâu sắc và kết quả rõ nét thông qua các hoạt động hợp tác song phương đa dạng, đi vào chiều sâu, tập trung vào các nước trọng điểm, có quan hệ đối tác chiến lược hoặc toàn diện với Việt Nam; hợp tác đa phương hiệu quả, thực chất góp phần khẳng định và nâng cao vị thế, vai trò của Hải quan Việt Nam trên các diễn đàn quốc tế.

Về hợp tác song phương, quán triệt chủ trương của Đảng, Nhà nước về thực hiện đa dạng hóa, đa phương hóa quan hệ kinh tế quốc tế, đẩy mạnh và làm sâu sắc hơn quan hệ với các đối tác, nhất là các đối tác có tầm quan trọng chiến lược đối với Việt Nam, trong năm 2023, Hải quan Việt Nam tiếp tục mở rộng, củng cố và tăng cường hợp tác song phương với hải quan các nước đối tác, đặc biệt là các nước có quan hệ đối tác chiến lược hoăc chiến lược toàn diện, các đối tác có quan hệ kinh tế thương mại quan trọng của Việt Nam như Hoa Kỳ, Trung Quốc, Anh, Hà Lan, Bỉ, Úc....

Một số kết quả nổi bật bao gồm: hoàn thành việc ký Thỏa thuận triển khai thực hiện Hiệp định hợp tác cấp Nhà nước trong lĩnh vực hải quan giữa Việt Nam và Hà Lan nhân dịp Thủ tướng Hà Lan sang thăm Việt Nam nhân kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa hai nước; thống nhất kế hoạch làm sâu sắc hơn quan hệ hợp tác giữa Hải quan Việt Nam và Hải quan Hoa Kỳ trong bối cảnh quan hệ hai nước được nâng cấp thành đối tác chiến lược toàn diện thông qua việc triển khai thí điểm trao đổi thông tin hàng hóa giữa 01 cặp cảng biển lớn của Việt Nam và Hoa Kỳ; triển khai các hoạt động hợp tác nghiệp vụ với Trung Quốc về các lĩnh vực hai bên cùng quan tâm như cửa khẩu thông minh, doanh nghiệp ưu tiên, Chiến dịch Con rồng Mê-kông 5...

Hải quan Việt Nam

Về hợp tác đa phương, Hải quan Việt Nam đã tích cực thể hiện vai trò, chủ động tham gia và đóng góp thiết thực vào các hoạt động hợp tác hải quan trên các diễn đàn hợp tác hải quan đa phương thông qua việc tiếp tục triển khai thực hiện các cam kết/nghĩa vụ trong khuôn khổ ASEAN, WCO, APEC, ASEM, GMS theo đúng lộ trình cam kết. Hải quan Việt Nam đã tham dự đầy đủ các hội nghị và các phiên làm việc trực tuyến của các ủy ban và nhóm chuyên môn, kỹ thuật trong các khuôn khổ hợp tác hải quan đa phương để đảm bảo lợi ích của Việt Nam trong các cam kết hội nhập, góp phần tích cực vào quá trình cải cách hiện đại hóa theo hướng chuyên nghiệp, minh bạch và hiệu quả.

7. Ngành Hải quan tổ chức thành công 03 Hội nghị toàn quốc về quán triệt, triển khai công tác kiểm tra, giám sát hải quan, công tác quản lý thuế, công tác kiểm tra sau thông quan trong tình hình mới với sự tham gia của gần 8.000 cán bộ công chức, viên chức trong toàn Ngành.

Trong năm 2023, Tổng cục Hải quan đã tổ chức thành công 03 Hội nghị trực tuyến toàn quốc về quán triệt, triển khai công tác kiểm tra, giám sát hải quan, công tác quản lý thuế, công tác kiểm tra sau thông quan trong tình hình mới với sự tham gia của gần 8.000 cán bộ công chức, viên chức trong toàn Ngành, qua đó đã quán triệt các quy định pháp luật trong công tác quản lý Nhà nước về Hải quan; trách nhiệm, nghĩa vụ của cơ quan Hải quan, công chức Hải quan các cấp trong việc thực hiện nhiệm vụ quản lý, giám sát hải quan, quản lý thuế, kiểm tra sau thông quan và triển khai các yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới.

Tại các Hội nghị, các đơn vị đã tổ chức triển khai rà soát, đánh giá thực trạng công tác kiểm tra, giám sát hải quan, quản lý thuế, kiểm tra sau thông quan; quán triệt đến từng cán bộ công chức, viên chức các quy định pháp luật, chức năng, nhiệm vụ đối với từng vị trí việc làm. Đồng thời nâng cao tinh thần trách nhiệm, đổi mới về nhận thức, tư duy trong triển khai nhiệm vụ, chủ động, sáng tạo, ứng dụng triệt để công nghệ mới, thành tựu khoa học mới trong thực hiện quy trình nghiệp vụ, bố trí nguồn lực triển khai thành công Chiến lược phát triển Hải quan đến năm 2030; Kế hoạch Cải cách, phát triển và hiện đại hoá ngành Hải quan đến năm 2025; Kế hoạch chuyển đổi số ngành Hải quan đến năm 2025, định hướng đến năm 2030.

8. Đẩy mạnh thực hiện giai đoạn II Chương trình hỗ trợ khuyến khích doanh nghiệp tuân thủ pháp luật Hải quan, tăng 36% doanh nghiệp tham gia chương trình, hoàn thành và vượt mức chỉ tiêu đề ra tại nhiệm vụ cải cách hành chính năm 2023 của ngành Hải quan.

Năm 2023, với việc nỗ lực triển khai Chương trình hỗ trợ khuyến khích doanh nghiệp tự nguyện tuân thủ pháp luật Hải quan, Giai đoạn 2 Chương trình tăng 36% số lượng DN thành viên so với năm 2022, vượt 16% chỉ tiêu đề ra theo Quyết định số 123/QĐ-TCHQ ngày 31/01/2023.

Tính đến ngày 31/12/2023 cơ quan Hải quan đã ký kết biên bản ghi nhớ với 289 doanh nghiệp tham gia chương trình thí điểm hỗ trợ, khuyến khích doanh nghiệp tự nguyện tuân thủ pháp luật hải quan (Quyết định 1399/QĐ-TCHQ ngày 15/7/2022).

Chương trình đã nhận được nhiều phản hồi tích cực từ cộng đồng doanh nghiệp khi các doanh nghiệp được hưởng các lợi ích thiết thực trong việc được giảm tỷ lệ kiểm tra, hỗ trợ làm thủ tục hải quan thuận lợi, chủ động phòng tránh các vi phạm trong quá trình hoạt động xuất nhập khẩu.

9. Tăng cường và nâng cao kỷ luật, kỷ cương hành chính trong thực thi công vụ, gắn với cụ thể hóa 980 hành vi vi phạm và các chế tài xử lý trong tất cả các lĩnh vực nghiệp vụ Hải quan.

Với quyết tâm “không để vi phạm nhỏ tích tụ thành sai phạm lớn”, Tổng cục Hải quan đã ban hành Quy chế kiểm tra công vụ và xử lý vi phạm đối với công chức, viên chức trong ngành Hải quan tại Quyết định số 799/QĐ-TCHQ ngày 12/4/2023 (thay thế Quyết định số 2799/QĐ-TCHQ ngày 26/9/2018).

Phạm vi điều chỉnh của Quy chế đã có sự phân định việc kiểm tra công vụ với các hoạt động kiểm tra theo các Quy chế kiểm tra khác của Tổng cục Hải quan. Tổng số hơn 980 hành vi vi phạm được xây dựng tại 12 Phụ lục, mỗi Phụ lục là danh mục hành vi vi phạm của một lĩnh vực công tác, quản lý tương ứng (tại Quy chế ban hành kèm theo Quyết định 2799/QĐ-TCHQ quy định khoảng 400 hành vi vi phạm).

Quyết định số 799/QĐ-TCHQ ngày 12/4/2023 quy định 980 hành vi vi phạm được bao quát, cập nhật đầy đủ trong tất cả các lĩnh vực hoạt động hải quan và các chế tài xử lý tương ứng cụ thể minh bạch. Qua đó, bản thân công chức hải quan, trong đó có cả công chức giữ chức vụ lãnh đạo khi thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao ở mỗi vị trí việc làm, tự mình đối chiếu với hành vi vi phạm, những điều không được làm để nhận thức không dám vi phạm và tự phòng ngừa vi phạm... trong đó có cả công chức kiểm tra thực tế hàng hóa trong quy trình thủ tục hải quan hay công chức thực hiện nhiệm vụ thanh tra chuyên ngành, kiểm tra nội bộ trong ngành Hải quan. Qua đó, đã góp phần phòng, chống tham nhũng trong lĩnh vực hải quan.

10. Công tác báo chí, tuyên truyền không ngừng đổi mới về nội dung và hình thức, phản ánh đầy đủ, kịp thời các mặt hoạt động của Tổng cục Hải quan, góp phần tích cực vào thành tích chung của Ngành.

Thời gian qua, công tác báo chí, tuyên truyền của ngành Hải quan đã góp phần quan trọng trong việc định hướng, nâng cao nhận thức cho người dân, cộng đồng doanh nghiệp hiểu, chấp hành tốt pháp luật về hải quan, góp phần xây dựng hình ảnh lực lượng hải quan Việt Nam chuyên nghiệp, hiện đại, để lại nhiều dấu ấn tốt đẹp trong lòng du khách, nhà đầu tư, bạn bè quốc tế.

Bám sát định hướng chỉ đạo của Đảng, Chính phủ và Bộ Tài chính và thực hiện Kế hoạch thông tin tuyên truyền trên báo đài năm 2023 của ngành Hải quan (Quyết định số 779/QĐ- TCHQ ngày 11/4/2023), Tổng cục Hải quan đã nỗ lực triển khai các hoạt động tuyên truyền trên báo, đài, bám sát các hoạt động thời sự của ngành Hải quan theo kế hoạch đề ra, đồng thời chủ động tuyên truyền những vấn đề mới phát sinh thông qua nhiều hình thức đa dạng.

Tổng cục Hải quan đã chủ động tích cực cung cấp thông tin cho báo chí định kỳ và trong trường hợp đột xuất. Thực hiện điểm báo hàng ngày, kịp thời báo cáo Bộ Tài chính những nội dung báo, đài tuyên truyền và những vấn đề được dư luận quan tâm. Kết quả, trong năm 2023 đã có gần 9.000 tin, bài, phóng sự về ngành Hải quan được đăng trên các báo (giấy, điện tử), tạp chí (giấy, điện tử), trang tin, các đài phát thanh và truyền hình.