Nếu so với đỉnh điểm căng thẳng hồi năm 2013, số tàu thuyền Trung Quốc xuất hiện trong vùng biển quanh Senkaku trong năm nay giảm mạnh. Con số thống kê của lực lượng phòng vệ trên biển Nhật Bản cho biết trong tháng 6 đầu năm có 40 tàu Trung Quốc xâm nhập vùng biển này, trung bình 6,6 tàu/tháng. Con số này thấp hơn rất nhiều với mức trung bình 15,6 tàu/tháng cùng với thời điểm năm 2013. Thời gian xâm nhập của mỗi tàu Trung Quốc chỉ vào khoảng 2-3 tiếng, ngắn hơn so với mức trung bình của thời gian trước.
Một điểm đáng chú ý nữa là các tàu Trung Quốc thời gian gần đây giảm hẳn các hành động khiêu khích. Vào năm 2013, các tàu công vụ Trung Quốc các hành động khiêu khích. Vào năm 2013, các tàu công vụ Trung Quốc không còn những hành vi tương tự. Theo các nguồn tin từ chính quyền Nhật Bản, có thể nguyên nhân của các diễn biến này là do chỉ đạo từ Băc Kinh.
Trong khi đó, trên mặt trận ngoại giao, Bắc kinh vẫn tỏ ra hết sức cương quyết và không nhượng bộ trong vấn đề Senkaku. Theo nhiều nhà phân tích Nhật Bản, việc thay đổi chiến thuật của Bắc Kinh có thể xuất phát từ lý do nước này nhận thấy ý đồ tuyên truyền về chủ quyền của Trung Quốc đối với Senkaku đã thu hút được sự quan tâm của cộng đồng quốc tế phê phán. Do đó, chiến thuật hiện tại của Trung Quốc là tuy không khiêu khích nhưng sẽ đảm bảo sự hiện diện liên tục của tàu Trung Quốc ở vùng biển xung quanh Senkaku. Trung Quốc tin tưởng nước này có lợi thế hơn nếu duy trì một sự hiện diện thường xuyên trong một “trò chơi” kéo dài.
Giới lãnh đạo quân sự ở Bắc Kinh cho rằng dù có tăng cường các tàu công vụ thì Trung Quốc cũng khó có thể làm suy yếu khả năng quản lý trên thực tế của các lực lượng Nhật Bản. Do đó, chiến thuật mới của Trung Quốc một mặt vẫn đảm bảo ý đồ biến vùng biển Senkaku thành vùng có tranh chấp, vừa khiến các nước Châu Á giảm sự nghi ngờ đối với Bắc Kinh.
Trong khi đó, sự “xuống thang” của Trung Quốc cũng có thể làm suy yếu quan hệ Nhật – Mỹ. một quan chức thuộc Bộ Quốc phòng Nhật Bản nhận định Bắc Kinh sẽ bị cô lập nếu đẩy căng thẳng lên cao. Tuy nhiên, nếu nước này vận dụng chiến thuật xâm lấn “tằm ăn dâu” thì phía Nhật Bản sẽ khó đối phó hơn.
Cũng theo “Nikkei”, việc Bắc Kinh thay đổi chiến thuật ở biển Hoa Đông cũng còn do cuộc tranh chấp trên Biển Đông. Việc Bắc Kinh triển khai giàn khoan Hải Dương 981 đã vấp phải sự phản đối mạnh mẽ của Việt Nam. Trung Quốc buộc phải huy động một lực lượng tàu bảo vệ đông đảo ở Biển Đông khiến nước này phải giảm số tàu công vụ biển Hoa Đông. “Nikkei” nhận định, mặc dù tần số và tính chất các vụ xâm nhập của tàu Trung Quốc vào vùng biển xung quanh Senkaku đã giảm, song Tokyo không thể yên tâm mà vẫn phải triển khai các biện pháp đối phó với tham vọng bành trướng của Bắc Kinh.

     Đinh Liên – Cao Linh (tổng hợp)  
* QUÊ HƯƠNG NGÀY NAY