Như báo Pháp luật Việt Nam đã thông tin trước đó, ngày 15/10/2002, UBND TP. Hà Nội ban hành Quyết định số 7019/QĐ-UBND, về việc thu hồi 216.110m2 đất tại phường Dịch Vọng và phường Yên Hòa, quận Cầu Giấy do UBND 2 phường quản lý và tạm giao diện tích đất thu hồi cho Công ty Đầu tư Xây dựng và Kinh doanh nhà Từ Liêm (nay là Công ty CP Phát triển Đô thị Từ Liêm - gọi tắt là Cty Đô thị Từ Liêm) để điều tra, lập phương án bồi thường, giải phóng mặt bằng, chuẩn bị thực hiện dự án Xây dựng và kinh doanh hạ tầng Khu đô thị mới Dịch Vọng (gọi tắt KĐTM Dịch Vọng).
Khu đất dự án nhìn từ trên cao.
Sau đó, năm 2003, UBND quận Cầu Giấy lập phương án tổng hợp bồi thường thiệt hại về đất nông nghiệp, cây cối hoa màu, công trình của các hộ gia đình, tổ chức nằm trong khu vực giải phóng mặt bằng để thực hiện dự án KĐTM Dịch Vọng (đợt 1), thuộc phường Yên Hòa. Theo phương án này, có 25 hộ gia đình với tổng diện tích đất giải phóng mặt bằng đợt 1 là 21.642,2m2, tổng giá trị bồi thường hỗ trợ đợt 1 là hơn 3,8 tỷ đồng.
Ngày 24/5/2004, UBND TP Hà Nội ban hành Quyết định số 3213/QĐ-UB, thu hồi 216.100m2 đất do UBND phường Yên Hòa quản lý, sử dụng và giao cho Cty Đô thị Từ Liêm để đầu tư xây dựng KĐTM Dịch Vọng, dự án đã được UBND TP Hà Nội phê duyệt tại Quyết định 2738/QĐ-UB ngày 19/5/2003.
Sau khi được phê duyệt dự án và thu hồi đất, Cty Đô thị Từ Liêm đã phối hợp cùng UBND quận Cầu Giấy và chính quyền địa phương thực hiện bồi thường theo đúng phương án được phê duyệt, trong đó có 25 hộ thuộc diện giải tỏa, bồi thường. Chủ đầu tư đã thực hiện bồi thường cho 24 hộ, còn hộ ông Nguyễn Văn Liên có 2.166m2 đất nhưng không chịu nhận bồi thường.
Sau nhiều lần thuyết phục, vận động, đến ngày 05/8/2020, hộ ông Liên đã nhận bồi thường và ký biên bản bàn giao đất. Tuy nhiên, ngay sau đó bỗng phát sinh những trường hợp mới đòi quyền lợi.
Biên bản bàn giao đất.
Cụ thể, theo Cty Đô thị Từ Liêm cho biết, quá trình thực hiện dự án đã xuất hiện trường hợp ông Nguyễn Đức Thành và một số người dân khác có giấy tờ mua bán đất bằng giấy tay với hộ ông Liên. Oái oăm hơn, trên khu đất hình thành một số căn nhà được xây dựng không phép. Các hộ này không chịu di dời và đòi bồi thường với giá cao.
Liên quan vụ việc, trao đổi với báo chí, ông Đỗ Ngọc Anh, Chủ tịch UBND phường Yên Hòa, quận Cầu Giấy cho biết, trường hợp ông Nguyễn Đức Thành và một số hộ dân mua bán đất bằng giấy tay với ông Liên đều không được cơ quan có thẩm quyền xác nhận nên không có giá trị pháp lý. Hơn nữa, tại sổ bộ của phường và trong phương án đền bù, giải phóng mặt bằng cũng không có tên ông Thành và một số hộ khác. Các căn nhà xây dựng tạm trên đất nông nghiệp là trái phép, không có số nhà. Do đó các hộ này không đủ điều kiện được bồi thường theo quy định.
Một số công trình xây dựng trái phép trên đất.
Về việc xử lý, Chủ tịch UBND phường Yên Hòa, quận Cầu Giấy cho biết, UBND phường đã nhiều lần mời ông Thành lên làm việc, tuy nhiên qua các buổi làm việc thì ông Thành không cung cấp được hồ sơ, tài liệu liên quan đến quyền sử dụng đất. Từ năm 2003 – 2004, phường đã lập hồ sơ và thông báo yêu cầu người dân tháo dỡ những công trình tạm này. Năm 2019, UBND phường đã cưỡng chế nhiều công trình vi phạm và trong thời gian tới sẽ tiếp tục xử lý.
Ngoài ra, ông Đỗ Ngọc Anh cũng cho biết, UBND phường với chức năng của mình đang nổ lực cùng đơn vị chủ đầu tư tháo gỡ khó khăn, giải phóng mặt bằng để sớm thực hiện dự án, đảm bảo sớm đấu nối hạ tầng cho khu vực.
Phân tích về góc độ quy định pháp luật đối với vụ việc nói trên, Luật sư Phan Mạnh Thăng, Giám đốc điều hành Công ty Luật Long Phan PMT, thành viên Đoàn Luật sư TP Hồ Chí Minh cho biết:
Ngày 24/5/2004, UBND TP Hà Nội ban hành Quyết định số 3213/QĐ-UB, thu hồi 216.100m2 đất do UBND phường Yên Hòa quản lý, sử dụng và giao cho Cty Đô thị Từ Liêm để đầu tư xây dựng KĐTM Dịch Vọng, dự án đã được UBND TP Hà Nội phê duyệt tại Quyết định 2738/QĐ-UB ngày 19/5/2003. Tại thời điểm này, Luật Đất đai năm 1993 đang có hiêu lực do đó pháp luật quy định về việc giải phóng mặt bằng, bồi thường và hỗ trợ tái định cư được áp dụng theo Luật Đất đai năm 1993.
Cụ thể, tại khoản 6 Điều 73 Luật Đất đai năm 1993 thì “Người sử dụng đất được bồi thường về đất khi bị thu hồi”; như vậy, các hộ dân trên đã được bồi thường đúng theo quy định của pháp luật.
Theo hồ sơ pháp lý cho thấy, các hộ mua bán giấy tay, xây nhà trái phép trên đất dự án, đất đã bị thu hồi sẽ không đủ điều kiện bồi thường.
Việc xây dựng nhà, công trình trái phép trên đất dự án thì chính quyền địa phương và quận Cầu Giấy cần thực hiện xử lý theo quy định của pháp luật về xây dựng. Cụ thể là áp dụng điểm d khoản 3 Điều 3, Điều 15 Nghị định 139/2017/NĐ-CP, trong trường hợp xây dựng nhà, công trình trái phép trên đất dự án thì sẽ “buộc tháo dỡ công trình phần công trình xây dựng vi phạm” đối với hành vi xây dựng trái phép nhà ở, công trình trên đất dự án từ đó bàn giao mặt bằng cho doanh nghiệp thực hiện dự án.
Như vậy, theo quy định trên thì các hộ dân sẽ bị xử lý và cưỡng chế công trình xây dựng trái phép trên đất dự án, từ đó bàn giao mặt bằng cho Cty Đô thị Từ Liêm để tiếp tục thực hiện dự án.