Sau khi có Quyết định số 217-QĐ/TW của Bộ Chính trị về giám sát và phản biện xã hội, các cấp Hội Nông dân đã triển khai giám sát việc thực hiện luật về sản xuất, kinh doanh phân bón; thành lập nhiều đoàn giám sát đi khảo sát thực tế, tiếp thu ý kiến phản ánh, kiến nghị của nông dân ở các vùng, miền trong cả nước; ý kiến của một số chuyên gia, nhà khoa học và doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh phân bón.
Có thể nói sự phát triển của ngành nông nghiệp đã làm cho nền sản xuất phân bón của nước ta có tốc độ tăng trưởng ngày càng mạnh. Tuy nhiên, do sự phát triển “nóng” và nhiều nguyên nhân khách quan, chủ quan, thị trường phân bón đã bộc lộ nhiều tiêu cực. Tình hình sản xuất, kinh doanh phân bón giả, kém chất lượng vẫn tràn lan trên thị trường với diễn biến phức tạp và ngày càng tinh vi hơn, gây khó khăn cho công tác quản lý và tạo tâm lý bất an, bức xúc trong nông dân. Trước thực trạng đó, các lực lượng chức năng và người nông dân đã có sự vào cuộc mạnh mẽ góp phần tạo những bước chuyển biển mạnh mẽ trong công tác quản lý về sản xuất mặt hàng phân bón.
 

Ảnh minh họa

Sự vào cuộc nhanh chóng, kịp thời của lực lượng chức năng, sự giám sát của người nông dân đã làm cho tình trạng sản xuất phân bón giả bằng công nghệ “cuốc, xẻng”, nhái nhãn mác, bao bì của các thương hiệu nổi tiếng đã giảm đi rõ rệt. Nhưng nạn phân bón không đảm bảo về chất lượng đã và đang nở rộ trên thị trường. Theo báo cáo của cơ quan chuyên môn và nhiều địa phương đã phát hiện có đến gần 50% số mẫu phân bón không đạt chỉ tiêu chất lượng như đăng ký và công bố trên bao bì, đặc biệt đối với phân bón hỗn hợp NPK. Đã có không ít vụ việc vi phạm về sản xuất, kinh doanh phân bón giả, kém chất lượng đã được người dân cung cấp thông tin, tố giác và các cơ quan quản lý nhà nước về phân bón trên địa bàn tỉnh kiểm tra và xử lý như: Vụ Công ty Tấn Phát (trụ sở tại Biên Hòa, Đồng Nai) vận chuyển 17 tấn phân bón lên thành phố Bảo Lộc (Lâm Đồng) tiêu thụ bị phát hiện đầu năm 2015 và được chuyển Công an tỉnh Đồng Nai điều tra khởi tố theo quy định. Vụ Công ty TNHH Phúc Lộc huyện Bảo Lâm (Lâm Đồng) qua kiểm tra phát hiện 110 bao phân (trọng lượng 5,5 tấn) giả nhãn hiệu, bao bì sản phẩm phân NPK 20-20-15 +  TE của Công ty Cổ phần Phân bón Thiên Phú Nông (trụ sở tại huyện Củ Chi, Hồ Chí Minh). Vụ 391 bao phân bón giả, trọng lượng gần 20 tấn tại DNTN Lâm Hoàng huyện Đạ Huoai, Lâm Đồng. Theo kết quả điều tra, số phân bón này giả nhãn hiệu, phân lân trung lượng (Lân – Magie Faba) của Công ty Cổ phần – XNK Hưng Tường (trụ sở tại thành phố Hồ Chí Minh). Vụ sản xuất phân bón trái phép tại huyện Bảo Lâm, Lâm Đồng, cơ quan chức năng thu giữ 413 bao, trọng lượng 20,5 tấn, số phân bón này được sản xuất từ bùn than trộn với một số loại phân bón có uy tín trên thị trường như Lân Văn Điển và Đạm Phú Mỹ…
Mặc dù, đã có rất nhiều nhà máy, đơn vị sản xuất phân bón trong cả nước nhưng nước ta vẫn được xem là nước nhập siêu phân bón. Theo số liệu của Tổng cục Hải quan, năm 2015 tổng kim ngạch xuất khẩu mặt hàng phân bón đạt 793 nghìn tấn, trị giá 280 triệu USD. Do đó, việc kiểm soát chất lượng là rất khó khăn. Một số công ty, doanh nghiệp sản xuất có sản phẩm vi phạm chất lượng sản phẩm được đưa từ nước ngoài vào khiến các cơ quan chức năng khó khăn trong áp dụng các chế tài xử lý. Mặt khác, việc kiểm tra chất lượng, thành phẩm của sản phẩm in trên bao bì và thực chất có đúng không là việc rất khó khăn trong việc kiểm định chất lượng sản phẩm của cơ quan chức năng.
Việc có quá nhiều loại phân bón, nhất là phân bón NPK. Do vậy, đa số các hộ nông dân chưa phân biệt thực – hư khi mua phân bón, phần lớn nghe theo các công ty, cửa hàng giới thiệu quảng bá sản phẩm. Chỉ khi mua phải phân bón giả, phân bón kém chất lượng về bón, làm cây vàng lá, rụng lá và quả, năng suất, chất lượng cây trồng suy giảm mạnh, gây ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất, chất lượng sản phẩm và ô nhiễm môi trường.
Trước thực trạng phân bón giả, kém chất lượng tràn lan trên thị trường gây thiệt hại cho hội viên nông dân, Hội Nông dân của nhiều tỉnh đã phối hợp với các ngành chức năn và doanh nghiệp sản xuất phân bón có uy tín tổ chức nhiều lớp tập huấn phổ biến quy định của pháp luật về sản xuất, kinh doanh phân bón và hướng dẫn sử dụng phân bón có hiệu quả cho từng loại cây trồng.
Đồng thời, tăng cường tuyên truyền cho nông dân về tình hình buôn bán, kinh doanh phân bón giả, kém chất lượng trên địa bàn; hướng dẫn nông dân mua các loại phân bón có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, có hóa đơn, chứng từ đầy đủ, sản phẩm đã được khảo nghiệm và có uy tín trên thị trường. Tuyên truyền hội viên nông dân nên chọn những sản phẩm của các công ty có thương hiệu, uy tín. Hàng hóa phải có nhãn mác rõ ràng, thông tin đầy đủ về hãng sản xuất, công dụng, thành phần, cách sử dụng, hạn sử dụng…
Một số Hội Nông dân của các tỉnh đã ký tín chấp với các công ty phân bón lớn như Công ty Cổ phần phân bón Bình Điền, Công ty Cổ phần phân bón Vệ sinh Môi trường Đô thị Hà Nội, Công ty Sông Lam…cung ứng phân bón các loại cho các hộ nông dân, theo phương thức trả chậm, tạo điều kiện cho hội viên nông dân đầu tư sản xuất, tiếp cận và sử dụng phân bón đảm bảo chất lượng, góp phần nâng cao năng suất cây trồng. Đồng thời giúp cho hội viên nông dân yên tâm sản xuất, không phải lo vốn đầu tư trong khi chưa có điều kiện chi trả.
Có thể nói, sự vào cuộc hỗ trợ của Hội Nông dân đã góp phần không nhỏ vào việc thực hiện nhiệm vụ chính trị của từng địa phương, nâng cao vị thế của tổ chức Hội, thu hút đông đảo nông dân vào Hội.